Sigorta başlangıç yılına göre değişen sosyal güvenlik sistemi, 1994, 2008 ve 2018 yıllarında işe başlayanlar için yeni emeklilik modelleri oluşturuyor. 3.600, 4.500 ve 5.400 prim günü üzerinden oluşturulan modellerle, bazı şartları yerine getiren vatandaşlar daha erken emeklilik hakkı kazanabilecek. Emeklilik yaşı, prim günü ve sigortalılık süresi gibi kriterler dikkate alınarak belirlenen bu düzenleme, milyonlarca sigortalı için çeşitli emeklilik yollarını mümkün kılıyor.
Giriş tarihine göre emeklilik koşulları yeniden şekilleniyor
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son değişikliklerle, sigorta başlangıç yılına göre emeklilik koşulları tekrar tanımlanıyor. 94, 08 ve 18 yıllarında çalışmaya başlayan sigortalılar için 3.600, 4.500 ve 5.400 günlük prim temelinde kısmi emeklilik imkânı sunuluyor. Emeklilik yaşı ve hizmet yılı birlikte değerlendirilerek hazırlanan bu modeller, erken yaşta emekli olmayı hedefleyen vatandaşlara seçenekli sistemler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de SGK sistemi, sigorta giriş tarihine göre şekilleniyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi kilit yıllarda sigortalı olanlar için çeşitli prim günleriyle kısmi emeklilik fırsatları oluşturuluyor. SGK sisteminde yer alan bu formüller, primi eksik olan ya da hizmet yılı az olan sigortalılara yeni fırsatlar tanıyor.
94 yılı öncesinde 3600 gün formülü
09.09.1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan kişiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.600 gün prim şartlarını yerine getirdiğinde erken emeklilik imkânı kazanabiliyor. Bayanlarda yaş sınırı elli, erkek sigortalılarda ise 55 olarak belirleniyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu model cazip bir seçenek sunuyor.
2008 yılında işe başlayanlara 4500 prim günü modeli
1999 sonrası sigorta başlangıcı olan sigortalılar için kısmi emeklilik şartları biraz daha zor. Bu kişiler, 4500 prim günü ve 25 yıl çalışma ile emekli olabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı 58, erkekler 60 yaşında emekliliğe ulaşabiliyor. Bu sistem, prim ödemelerini aksatmayan ancak uzun sigortalılık süresine ulaşmakta zorlanan vatandaşlara kolaylık sağlıyor.
2018 ve sonrasında sigorta başlangıcı olanlar için 5400 gün şartı
2008’den sonra SGK kaydı açılanlar için en ağır erken emeklilik koşulları uygulanıyor. Bu çalışan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl çalışma süresi aranıyor. Kadınlar 58, erkek sigortalılar 60 yaşında emekli olma hakkı elde ediyor.
Engelli ve malulen emeklilik seçenekleri
Engelli çalışanlara özel emeklilik
En az %40 engellilik raporu bulunan çalışanlar, vergi indirimi hakkı ile yaş şartı olmadan emekliliğe hak kazanabiliyor. Prim gün sayısı ve çalışma yılı, rapor yüzdesine bağlı olarak değişiyor:
– %40–49 arası için on sekiz yıl ve 4100 gün,
– %50–59 arası için 16 yıl ve 3.700 gün,
– %60 ve üzeri için on beş yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilikte sağlık raporu şart
Çalışma gücünün %60’ını kaybeden çalışanlar, sağlık kurulu raporu ile 1800 prim günü üzerinden emekliliğe başvurabiliyor. Bu uygulama, sadece çalışamayacak durumda olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra yeniden işe başlama durumunda maaş iptal ediliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Bakım yükü taşıyan kadın sigortalılar için özel bir avantajlı sistem uygulanıyor. Bu annelerin prim günlerine her yıl için %25 artış sağlanıyor. Aynı zamanda bu ek primler, emeklilik yaşından düşülüyor. Böylece kadınlar avantajlı biçimde emeklilik fırsatı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, sigorta başlangıç tarihinize göre hesaplayın.
-
Eksik primlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla doldurun.
-
Engelliyseniz, vergi indirimi gibi ek avantajları inceleyin.
-
Çocuğunuz engelliyse, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik yaşınızı kısaltabilirsiniz.