Erzurum Müze Müdürlüğü başkanlığında, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izin ve desteğiyle Değirmenler Yakutiye ilçesinde bulunan höyükte başlatılan “Değirmenler Höyük Kazısı” projesiyle 1 Temmuz’da kurtarma kazısı başladı. semt. Bölgede iki ay süren kazılarda elde edilen yerleşim katmanları, insan ve hayvan kemikleri, seramikler gibi veriler ait oldukları döneme göre değerlendiriliyor.
Yaklaşık 6 bin yıl öncesine ait yerleşimlerin bulunduğu bölgede, derinlemesine çalışmalarla zamanın daha da geriye götürülmesi planlanıyor.
Bölgede yapılacak kazıların ardından alanın arkeopark alanına dönüştürülmesi planlanıyor.
Projenin bilimsel danışmanı ise Atatürk Üniversitesi Prototarih ve Yakın Doğu Arkeolojisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Işıklı, AA muhabirine, Doğu Anadolu bölgesinde Karaz kültüründen sonra farklı bir sürecin başladığını söyledi.
Doğu Anadolu’da ilk devlet ve yazı geleneğinin Urartu’lara dayandığını anlatan Işıklı, şöyle konuştu: “Bu yaklaşık 3 bin yıl önceydi ama geri kalan 2 bin yılda nasıl bir süreç yaşandı, kimler vardı, nasıl oradaydı? ” yaşadılar mı? Halen bu soruları çözmeye çalışıyoruz.” “Arkeologlar bu döneme Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı diyorlar. Değirmenler Höyük’te başlatılan kurtarma kazıları aslında bu döneme ilişkin çok güzel veriler sağlıyor.” dedi.
Yaklaşık 4 bin yıl önce bölgede hayvancılık ve tarımla geçinen güçlü bir toplumsal yapıyla karşılaştıklarını belirten Işıklı, şöyle devam etti:
“O dönemde burada güçlü beyler vardı. Aslında biz şu anda bu beylerin yaşadığı coğrafyanın köylerini tespit etmeye çalışıyoruz. Burada Erzurum merkezli güçlü bir krallığın olduğunu, hatta öyle olduğunu görüyoruz. Kaleleri, askeri gücü ve zengin hayvanlarıyla zamanı geldiğinde Urartu Krallığı’na meydan okuyacak kadar güçlü, “Potansiyel ve güce sahip olduğunu biliyoruz. Şu anda bu krallıkların köyünü kazıyoruz.”
Işıklı, Erzurum’un arkeolojik potansiyelinin çok zengin olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: “Dolayısıyla bu kazı çok önemli ve büyük bir potansiyeli yansıtıyor. Bu bölgede yapılacak kazılar bize bölgenin kültürel dokusunu ve derin tarihini çok iyi anlatacak. Aslında biz burada Erzurum’dayız.” “Dünyanın dibinin tarihine bir yolculuğa çıkıyoruz ve bu çok heyecan verici bir yolculuk. Her buluntu ve her kazı vuruşunda ortaya çıkan eser bizi çok heyecanlandırıyor.” değerlendirmesini yaptı.
“Mümkün olan en kısa sürede anlaşmaya varmaya çalışıyoruz”
Kazı sorumlusu Arkeolog Doç. Erzurum Müzesi’nden. Dr. Gülşah Altunkaynak, bölgenin arkeolojisinin uzun yıllardır özellikle kurtarma kazıları sayesinde geliştiğini söyledi.
Sunulan verilerde değerli bulguların bulunduğunu vurgulayan Altunkaynak, şöyle konuştu: “Biz aslında buradaki ilk yerleşime bir an önce ulaşmaya çalışıyoruz. Amacımız bu kademeli hendek açma yöntemiyle her katmanda bir basamak bırakmak ve dönemleri ortaya çıkarmak. ve inşaat aşamaları.” dedi.
Altunkaynak, höyükteki çalışmalara ilişkin şöyle devam etti:
“Şu ana kadar yaptığımız çalışmalarda yaklaşık 1,5 metrelik dolguda önce bir ortaçağ mezarlığı açtık, ardından Demir Çağı tabakasını çeşitli yapı evreleriyle birlikte kazmaya başladık ve beklediğimizden çok daha fazla mimari dolgu bulduk. bu yerlerde çoğunlukla seramik veya küçük boyutludur.” “Bulgular üzerinde daha zengin çalışmalar yapıyoruz ama burada mimariye de odaklanıyoruz. Bu mimariyi tamamladıktan sonra Karaz’a ineceğiz. Karaz evresi bölgemizde Erken Tunç Çağı’nın en bilinen yerleşim dönemidir. yani çok daha kalın bir dolguyla karşı karşıyayız.”
Çalışmalarında Karaz kültürünü bulduklarını iddia eden Altunkaynak, şunları söyledi: “Değirmenler’de kesitler biraz farklı, neredeyse 1,5 metrelik bir dolgu var. Böyle bir dolguyla iyi bir şey elde edersek çok daha fazlasını ekleme imkanımız olur. Belki bildiklerimize yeni verilerle Kalkolitik çağa döneceğiz.” “Çünkü TANAP projesi kapsamında Alaybeyi Höyüğü’nde kazı yaparken bunu M.Ö. 4 bin 700’e indirmeyi başardık.” dedi.
“BÖLGEDE EN KISA ZAMANDA YERLEŞİMİ HEDEFLİYORUZ”
Altunkaynak, araştırmalarının sonuçlarına ilişkin şunları kaydetti:
“Değirmenler höyüğü muhtemelen hikayeye daha geniş bir Karaz dolgusu kazandıracak ve daha önce görmediğimiz verilere ulaşmamızı sağlayacak. Umudumuz en azından bu yönde. Karaz dışında, belki Alaybeyi’nden önce de bir yerleşim tespit etmiş olacağız. dolayısıyla bölgenin en eski yerleşim yeridir.” Biz de yerleşim yeri bulmayı hedefliyoruz, çünkü şimdiye kadar en eski dönemlerde bu dağlık bölgede çok fazla yerleşim yeri olmadığına inanılıyordu. Özellikle Neolitik dönemde bölgenin Neolitik dönemini henüz bilmiyoruz. “Şimdilik bulgularımız 5.500 ila 6.000 yıl öncesine dayanıyor. Karaz’ı görebiliyoruz ama daha erken bir şey bulmak için biraz daha derine inmemiz gerekiyor.”